Ayşe Sultan Begüm
| Ayşe Sultan Begüm | |
|---|---|
| Timurlu Prensesi | |
| Fergana Vadisi'nin kraliçe eşi Semerkand'ın kraliçe eşi | |
| Eş(ler)i | Babür (1499–1503) |
| Çocuk(lar)ı | Fahr-un-Nisa |
| Hanedan | Timurlu |
| Babası | Sultan Ahmed Mirza |
| Annesi | Kütüğ Begüm |
| Dini | İslam |
Ayşe Sultan Begüm, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Babür imparatoru olan Babur'un ilk eşi olarak Ferghana Vadisi ve Semerkant'ın Kraliçe eşiydi.
Ayşe, kocasının ilk kuzeniydi ve doğuştan Timurlu bir prensesdi. Babur'un amcası Semerkant ve Buhara Kralı Sultan Ahmed Mirza'nın kızıydı.[1]
Aile ve soy
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayşe Sultan Begüm, Timurlu bir prenses olarak doğdu ve Sultan Ahmed Mirza (Semerkant ve Buhara Kralı) ve eşi Kütüğ Begüm'ün üçüncü kızıydı. Muhtemelen Muhammed'in karısı Aişe bint Ebû Bekir'den sonra' Ayşe 'adını almıştır.[2]
Babası Sultan Ahmed Mirza, Timur İmparatorluğu'nun İmparatoru Ebu Said Mirza'nın en büyük oğlu ve halefiydi. Ayşe'nin baba tarafından amcaları arasında, sonradan kayınpederi olan Ferghana Vadisi'nin hükümdarı Ömer Şeyh Mirza da vardı. Çocukları, Babur (gelecekteki kocası) ve ablası Hanzade Begüm böylece Ayşe'nin ilk kuzenleriydi.
Evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Bebeklik döneminde, Ayşe, Ömer Şeyh Mirza'nın oğlu ve teyzesi Kutluk Nigar Hanım'ın oğlu olan kuzeni Babür ile nişanlandı. Babaları ve anneleri kardeşti. Nişan, 1488'de Özbekistan'ın Semerkant kentinde Babur'un kendisi sadece beş yaşındayken gerçekleşti. Ayşe, on bir yıl sonra Ağustos 1499'da Hocand'da Babur ile evlendi ve daha sonra Babur'un Fergana vadisinin hükümdarı olarak babasının ölümü üzerine başarılı olduğu Fergana'ya katıldı.
Genç kraliçe, kocasını isteksiz olmasa da utangaç bir aşık olarak buldu. Babür, evliliğin başlangıcında ondan çok çekiniyordu ve onu yalnızca on ya da on beş günde bir görmeye gitti. Babur'un söylediği gibi, "Ona [Ayşe'ye] karşı kötü niyetli olmasam da, bu benim ilk evliliğim, alçakgönüllülük ve çekingenlik nedeniyle onu on, on beş, yirmi günde bir görüyordum."[3] Kısa süre sonra bundan bile sıkıldı ve ziyaretlerini tamamen bıraktı.[4] Bundan sonra, Ayşe'nin teyzesi ve kayınvalidesi Kutluk Nigar Hanım, onu büyük bir öfkeyle azarladı (Annette Beveridge tarafından çevrilmiş, otobiyografisinde söylediği gibi "birçok aptal") ve onu birkaç günde bir ziyarete gönderirdi.[5] Babür şu anda onunla ya da evlilikle ilgilenmiyordu. Yine de Ayşe, Babur'un ilk çocuğunu üç yıllık evlilikten sonra doğurdu. Bu bir kızdı, Fakhr-un-Nissa 1501'de Semerkant'ta doğdu, ancak bir ay veya kırk gün sonra öldü. Küçük kızına çok düşkün olduğu için en çok acıyın Babür çekti.[6]
Boşanma
[değiştir | kaynağı değiştir]İlişkileri şimdi çok daha yakın olmasına rağmen, Ayşe ve Babür kavga etti ve 1503'te taşkent'in devrilmesinden önce onu terk etti. Babür, karısının ablası Rabia Sultan Begüm'ün evinden ayrılmasına neden olan entrikaları tarafından yanıltıldığını iddia ediyor. Bugünün önemli aktörü olan Shah-rukh Han'ın doğrudan soyundan geldiğine inanılıyor.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ A History of India Under the Two First Sovereigns of the House of Taimur, Báber and Humáyun. Longman, Brown, Green, and Longmans. 1854. s. 128.
- ^ Introducing world religions. Providence, Utah: Journal of Buddhist Ethics Online Books. 2008. s. 6. ISBN 9780980163308.
- ^ Babur Nama : journal of Emperor Babur. 1.publ. New Delhi: Penguin Books. 2006. s. 31. ISBN 9780144001491.
- ^ Swords from the East. University of Nebraska Press. 2010. s. 364. ISBN 9780803229723.
- ^ "The London Literary Gazette and Journal of Belles Lettres, Arts, Sciences". H. Colburn. 1827: 22.
- ^ Babar. Janaki Prakashan. 1978. s. 105.
- ^ Memoirs of Zehir-Ed-Din Muhammed Baber: Emperor of Hindustan. Longman, Rees, Orme, Brown, and Green. 1826. s. 22.